Bildiğiniz gibi egzersiz vücudunuz için iyidir. Diğer unsurların yanı sıra egzersiz koroner kalp hastalıkları ve birçok kanser çeşidi riski ile felç ve ilgili faktörleri azaltır, tansiyonu düşürür ve metabolizmayı geliştirir, diyabetle ilgili problemleri azaltır, kemik yoğunluğunun korunmasına yardımcı olur ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
Peki egzersizin zihninize de iyi geldiğini biliyor muydunuz? Mesela depresyon için en çok kullanılan tedavi yöntemi psikoterapi veya ilaç kullanımıdır. Psikologlar ise başarı sağlayan 3. bir alternatifin egzersiz olduğunu keşfettiler.1990 meta analiz ( 80 egzersiz ve depresyon çalışmasını özetleyen istatiksel analiz) içinden Dr. Penny McCullagh’ın da içinde olduğu araştırma ekibi aşağıdaki sonuçlara ulaştı.
• Egzersiz hemen ve uzun dönem için yaralı bir antidepresan özelliğindedir.
• Egzersizin üzerinde araştırma yapılan tüm toplulukların depresyonunu azaltmış olmasına rağmen, en çok da egzersiz programının başında fiziksel ve psikolojik olarak sağlıksız olanların depresyonunun azalmasında etkili olmuştur.
• Egzersizin tüm yaş kategorilerinde depresyonu önemli derecede azaltmış olmasına rağmen yaşlı kimselerin (11 yaşından 55 yaşına kadar değişen yaş aralığında) depresyonunun egzersiz ile daha çok azaldığı görülür.
• Egzersiz her iki cins için de aynı derecede etki eden bir antidepresan vazifesi görmüştür.
• Yürüyüş ve jogging en sık araştırılan egzersiz formları olmuştur ancak ister anaerobik ister aerobik olsun tüm araştırılan egzersiz şekillerinin depresyonu en azından bir dereceye kadar azaltmaya etkisi vardır.
• Egzersiz programı ne kadar yoğun ve egzersiz seanslarının toplam sayısı ne kadar çok ise depresyonun egzersiz aracılığı ile azalması da o kadar fazla olur.
• Psikoterapi egzersiz ile birleştiğinde en güçlü antidepresanın yaratacağı etkiyi oluşur. Depresyonun tedavisinde egzersiz ilaç ile tedavi ile nasıl karşılaştırılabilir? Bu sorunun cevabı ile ilgili araştırma son zamanlarda keşfedildi.
• Dr.Psikolog James Blumenthal ve Duke üniversitesindeki çalışma arkadaşları ağır depresyon teşhisi almış hastalar üzerinde, egzersiz ve ilaç olmak üzere iki tedavi şeklini kullanarak bir dizi sistematik çalışma yaptılar.
• Hastaların tepkisini sadece aerobik egzersiz ile, sadece psikolojik ilaç tedavisi ve egzersiz ve ilaç tedavisi karışımı karşılatırdılar. 4,5 aylık bir tedavi sonrası bu tedavilerden herhangi birini alan hastaların önemli derecede daha az depresif olduğu görülmüştür. Egzersiz grubunda yer alan hastaların ilaç tedavisi ve ilaç artı egzersiz grubunda olanlara nazaran kısmen yada tamamen olmak üzere daha çok iyileşme gösterdikleri görülmüştür.
• Washington Üniversite’sinden Paul Crane’nin yürüttüğü bir çalışmaya göre, az da olsa düzenli bir biçimde spor yapanların Alzheimere yakalanma ihtimali yüzde 38 düşüyor.
Önem
Bireysel deneyler ve genel bulgular egzersizin klinik depresyon üzerindeki gücü tekrar tekrar göstermiştir. Diğer çalışmalar ise egzersizin çeşitli anksiyete türleri, kendine güven konularında, kilo alıp verme kontrolünde ve bağımlılıklar üzerinde önemli olabileceğini göstermiştir. Kognitif ve mental fonksiyonların sürdürülmesinde ve ciddi mental hastalıkların tedavisinde de egzersizin etkisini inceleyen çalışmalara rastlanmaktadır.
Egzersizin Biyo-Psiko-Sosyal Bir Etkisi Vardır
Birincisi hastanın duygusal olarak zevk aldığı etkinliklerin sayısının attırmaktadır ve yalnızlık duygusunu giderir. İkincisi egzersiz yardımı ile atılganlık, olumlu sosyal etkileşim arttırmaktadır.
Ücüncüsü ise bireyin bilişsel yapısını değiştirmektedir.
Isı denencesi: Vucudun ısı denencesini artıırmaktadır: koşu yardımı ile beden ısısının artması bu anlamda genel olarak organizmanın fiziksel bir iyilik yaşamasını sağlar.
Katekolamin denencesi: Yüksek düzeydeki katekolaminlerin efori, olumlu duygu durumu ve depresyonda azalmaya neden olabilceği yaklşaımını getirmiştir. Egzersizin yoğunluğu, biçimi ve bireysel özellikler bu etkide önemli rol oynamaktadır.
Endorfin denencesi: Endorfin bireyde mutluluğu arttırdığı ve egzersize bağlı olarak yaşanan olumlu duygu durumların etkilediği, mutsuz modda takılı kalmayı engellediği belirlenmiştir.
Pratik Uygulama
Egzersizin antidepresan etkilerinin varlığı, hastalarına tedavi programının bir parçası olarak egzersiz tavsiyesinde bulunan Psikoterapiste ve diğer sağlık personellerine tedavi sürecine katkı ve kolaylık sağlamaktadır. Bu araştırma şimdilerde insanlara daha mutlu bir hayat yolunda rehberlik eden kitaplarda ve makalelerde de ele alınmaktadır. Dr Psikolog Kate Hays 2002 yılında yayımladığı ‘ Hareket edin ve modunuzu ayarlayın” kitabında eğer depresyonda iseniz ve egzersizi düşünüyorsanız aşağıda belirtilen noktaları dikkate almanızı tavsiye etmiştir.
Sağlık durumunuzu bir uzman ile değerlendirin ve egzersiz yapmanızın sağlığınıza zarar vermeyeceği konusunu açığa kavuşturun.
- Egzersiz yapmaya yavaş yavaş başlayın ve kendinize hedefler koyun.
- Depresyonu ortadan kaldıracak tek bir egzersiz formu yoktur. Bazıları için yürüyüş, koşu veya yüzme daha yararlı iken bazıları ise yogadan yarar sağlar, diğer bir grup ise ağırlık kaldırarak fiziksel güçlerini arttırdıkları gibi duygusal güçlerini arttırabilirler. Bu kişisel deneyime açık bir fırsattır.
- Egzersiz diğer insanlar ile iletişime geçmek için bir fırsat olabilir özellikle de depresyon iletişim eksikliği sonucu ortaya çıktı ise. Birçok insan egzersiz planına eğer yanlarında bir arkadaşları ya da benzer hedeflere sahip insanlar var ise daha sadık olacaklarını düşünmektedirler. fiziksel aktivite herkes için önemlidir ve sadece fiziksel sağlığın iyileştirilmesi için değil, aynı zamanda psikolojik toplumsal ve sosyal yararları açısından da çok önemlidir.
- Hangi çeşit egzersizin veya egzersiz yoğunluğunun size daha iyi geldiğini anlamak için modunuzdaki en ufak değişikliğe dahi dikkat etmeniz gerekir.
